İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2021 Nobel Edebiyat Ödülü’nün Abdulrazak Gurhan’a verildiğini duyurdu. İsveç Akademisinden yapılan açıklamada Gurnah'ın, “kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine ve mültecilerin kaderine kesin ve merhametli şekilde nüfuz etmesi” nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi. Açıklamada, Gurnah’ın gerçeğe olan bağlılığının ve basitleştirmeden kaçınmasının dikkat çekici olduğu aktarılarak, “Romanları, basmakalıp betimlemelerden uzak ve bize dünyanın diğer yerlerindeki pek çok kişinin aşina olmadığı, kültürel olarak çeşitlendirilmiş bir Doğu Afrika'ya açıyor.” ifadeleri kullanıldı.

Nobel Ödüllü Yazar: Abdulrazak Gurnah

1948 yılında Doğu Afrika kıtasındaki Zanzibar’da doğan Abdulrazak Gurnah, 1968 yılında İngiltere’ye yerleşti. Anadili Svahihi olan 73 yaşındaki yazar, gençliğinde Zanzibar Ayaklanması’na ve sonrasında sosyalist rejimin olaylı yıllarına tanıklık etti. Yükseköğrenimini Kent Üniversitesi’nde tamamlayan Gurnah, 1982 yılında hazırladığı doktora tezinde kolonyal söylemin Doğu Afrika, Karayip ve Hindistan edebiyatındaki etkilerini analiz etti. İngiliz Edebiyat profesörü Abdulrazak Gurnah’ın ayrıca edebiyat dilinin klişeden uzak olması ve Doğu Afrika’nın kültürel kimliğini doğruca aktarması da Nobel Edebiyat Ödülü’ne giden yolda komiteyi etkileyen nedenlerden biri oldu.

Abdulrazak Gurnah Romanları

Abdulrazak Gurnah’ın ilk romanı 1987’de yayımlanan Memory of Departure (Ayrılışın Hatırası) Afrika’yı gençlik yıllarından sonra terk eden Hassan karakterinin hafızasında yer eden Afrika imgesini anlatıyor. Gurnah, ilk romanından kısa bir sonra, İngiltere’ye doğduğu yerden daha iyi bir hayatı bulmak için gelen Tanzanyalı Davud’un hikayesini anlattığı Pilgrim’s Way (Hac Yolu) isimli kitabını yayınladı. 1990 basımı “Dottie” romanı göç etme ile gelen yabancılaşma sorununa yönelirken 1994’te yayınlanan Cennet romanında kölelik ve İslamofobi gibi başlıklar tartışılıyor. 2001 yılında okuyucuyla buluşan “By the Sea” (Deniz Kenarında), romanı ise emperyal eğitim sisteminin Afrika’nın kendine özgü gelenekleriyle karşılaşmasının doğurduğu paradoksları anlatılıyor.

Abdulrazak Gurnah’ın 2011’de yayımlanan “Son Hediye” isimli kitabı yazarın başyapıtı olan “Sessizliğe Hayranlık” eseri ile birlikte bir nehir roman anlatısıdır. Son Hediye, etnik kimlik, köken ve aile temalarını ele alan kültürel bir sentez romanıdır.