Yüksek saflıkta kireçtaşı yada dolomit ocaklarda üretilir, kırılır ve bazı durumlarda yıkanır. Malzeme daha sonra ayıklanır ve fırına gönderilir. Kireçtaşı normalde yer yüzeyinde açılan, kireç fabrikasının genellikle bitişiğinde bulunan açık ocaklardan temin edilir ancak bazı durumlarda deniz altı sondajları ve hatta yeraltı maden ocaklarının da bu amaçla kullanıldığı bilinmektedir. Standart bir kazı süreci şunları kapsar:

• Fazlalıkların giderilmesi (çökeltinin üzerini kaplayan toprak, kil ve gevşek kayalar)

• Kayanın dinamitlenmesi

• Patlatılan kaya parçalarının kırma ve ayıklama tesisine götürülmek üzere kamyonlara yüklenmesi ve nakliyesi.

1.1.1.Kireçtaşının hazırlanması ve depolanması

Kireç taşı, kullanılan fırının cinsine göre normalde 5 ila 200 mm arasında değişen uygun ölçülerde kırılır. Ana kırıcılar ocaktan çıkma bir metre çapa kadar irilikte kayaları alır ve bunları 100 – 250 mm ebatlarda kırar. Ana kırıcıdan çıkan kırılmış taşlar konveyörler aracılığıyla titreşimli eleklere taşınır ve burada iri parçalar ayıklanarak geri gönderilirken, eleklerden geçen malzeme kısımları fırın yükü olarak kullanılır yada süreç hattında daha da küçültülmek üzere tali kırıcıların besleme hatlarına alınabilir. 

Tali kırıcılar 10 ila 50 mm ebatlarında topaklar oluşturur ve bu topaklar elenip ayıklandıktan sonra kayışlı konveyörler üzerinden ve/veya kovalı elevatörler üzerinde kurutucu yada kireç ocağına beslenmeden kireçtaşı depolama silolarına yada uygun başka bir bölmeye alınır. 

Kayanın tabiatına (sertlik, parlaklık, irilik vb.) bağlı olarak, muhtelif tipte ön kırıcı kullanılabilir. Testereli kırıcılar, döner kırıcı ve darbeli kırıcılar bunlara örnektir. Fırın yükünün çok ince olması gerekmediğinden, testereli ve darbeli kırıcılar genelde öğütücüler gibi tali kırıcı olarak kullanılmaktadır. Bazen kırma tesisleri ocağın bitişiğinde yer alır ve seyyardır. Tane boyu dağılımı fırın şartlarına uygun olmalıdır.

Yıkama süreci bazen malzeme üzerinde bulaşmış olan silis, kil ve çok ince kireç taşı taneleri gibi doğal safsızlıkların giderilmesinde kullanılır. Bu yıkama işlemi, taşlar arasında yanma havası dolaşımı için yeterli serbest alan bırakarak yanma sürecine yardımcı olur ve böylece artık hava miktarlarını azalttığı gibi elektrik enerjisinden tasarruf sağlar. Kireçtaşının istifleme teknikleri, daha iyi temizlik yapılabilmesini sağlayacak şekilde geliştirilmelidir.  

Kireçtaşının elenen boyları harici stok alanılarında depolanır. İnce taneler genellikle kapalı stokhollerde saklanır. Çok az sayıda tesiste (örneğin kalsiyum karbonatın çamur yada filtre pastası olarak kullanıldığı tesislerde) besleme malzemesinin kurutulmasına ihtiyaç olur. Bu işlem genelde, fırın eksoz gazlarından açığa çıkan artık ısı kullanılarak yapılır. 

1.1.2.Yakıtlar, depolama ve hazırlama

Kireç yakma sürecinde, yakıt, kireci kalsinasyon için gereken enerjiyi sağlar. Aynı zamanda süreçle etkileşir ve yanma ürünlerinin sönmemiş kireçle tepkimeye girmesini sağlar. Kireç ocaklarında pek çok farklı yakıt kullanılmaktadır. AB'de en yaygın olanı doğal gaz olmakla birlikte kömür, kok ve akaryakıtın da yaygınlıkla kullanıldığı bilinmektedir. Aşağıdaki tablo'da kireç yakma sürecinde kullanılan yakıtlar görülmektedir. Çoğu fırın birden fazla yakıt ile çalışabilirken bazı yakıtlar belli fırınlarda kullanılamaz. Yakıtlar, ısı kullanımını, tesis çıktısını ve ürün kalitesini etkiler. Bazı yakıtlar özel kırıcılı fırın hattına ihtiyaç duyar.

Kireç yakmada kullanılan yakıtlar

Bir kireç yakma işleminde kullanılacak yakıt yada yakıtların seçimi, aşağıdaki sebeplerden dolayı önemlidir:

• Kirecin tonu başına yakıt maliyeti üretim maliyetinin %40 ila 50'sine varabilir,

• Uygunsuz bir yakıt, önemli işletme maliyetlerine sebebiyet verebilir

• Yakıt kirecin kalitesini, özellikle tortul CO₂ seviyesini, reaktifliği ve kükürt muhtevasını etkileyebilir.

Ayrıca, yakıt seçimi, karbondioksit, karbon monoksit, duman, toz, kükürt dioksit ve azot oksitlerinin emisyon seviyelerini etkileyebilir ki, bunların tamamının çevre üzerinde etkileri mevcuttur.

1.1.3.Kireçtaşının Kalsinasyonu

Standart bir kireç yakma süreci, şunları kapsar:

• Kireçtaşının ısıtılması ve karbondioksiten arındırılması için 800 °C üstü yeterli sıcaklığın temini,

• Reaktifliği ayarlamak üzere genelde 1200-1300 °C aralığında yeterli bir yüksek sıcaklıkta gereken süreyle hazır kirecin bekletilmesi.

Yüzyıllardır dünyanın dört bir yanında pek çok çeşitli teknik ve fırın tasarımı kullanıla gelmiştir. Kireç fırınları son yıllarda nispeten az sayıda tasarımlar üzerinde yoğunlaşmış olmasına karşın, özel uygulama ihtiyaçlarına uygun pek çok farklı alternatif bulunmaktadır. Kullanılacak fırın teknolojisinin seçiminde yanma öncesi ve sonrası mukavemet, toz oluşumu ve ürün kalitesi gibi taş özellikleri mutlaka dikkate alınmalıdır. Pek çok kireç üreticisi, farklı kireç taşı besleme hat boyları ve farklı kireç kaliteleri üretmek üzere muhtelif tiplerde iki yada daha fazla fırını birlikte çalıştırmaktadır.

Kireç yakma sürecinde ısı transferini üç kademeye ayırmak mümkündür:

• Ön ısıtma bölümü: Kireçtaşı, kalsinasyon bölümünü terk eden gazlarla (örneğin yanma ürünleri, artık hava ve kalsinasyonden gelen CO₂) doğrudan temas ederek ortam sıcaklığından 800 C üstü sıcaklıklara kadar ısınır.

• Kalsinasyon bölümü: Yakıt soğutma bölmesinden gelen önden ısıtılmış hava içerisinde ve (tesis projesine bağlı olarak) yakıt eklenmiş ilave bir "yanma" havası içerisinde yanar. Bu 900 C'nin üzerinde bir sıcaklık oluşturur ve kireçtaşının sönmemiş kireç ve karbon diyoksite ayrışmasına neden olur.

• Soğutma bölümü: Kalsinasyon bölümünü 900 °C sıcaklıkta terk eden sönmemiş kireç, "soğutma havası", önceden ısıtılmış yakma havasının bir kısmı yada tamamıyla doğrudan temas ederek soğur.

Bugün kullanılmakta olan fırınların çoğu, şaftlı yada döner tasarıma sahiptir. Farklı prensiplerde çalışan az sayıda başka fırın da mevcuttur. Tüm bu tasarımlar üç bölüm kuramını barındırmaktadır. Şaftlı fırınlar genellikle bir ön ısıtma bölümü barındırırken diğer kireç fırınları yani döner ve akışkan yataklı fırınlar bugünlerde münferit ön ısıtıcılarla çalışmaktadır. İki ana ön ısıtıcı tipi kullanımda olup bunlar dikey şaftlı ve seyyar ızgaralı tiplerdir.  Çoğu fırın tertibatları katı ve gaz akımlarının karşı akım yönünde kurulur ki bu uygulama genelde kirletici salımlara sebebiyet verir.

1.1.3.1.Şaftlı fırınlar

Geleneksel şaftlı fırınlarla yaşanan başlıca sorun homojen ısı salımı elde edilmesi ve yükün şaft üzerinden hareket ettirilmesindedir. Bir cidardan enjekte edilen yakıt genelde bir yatak içerisine 1 m'den fazla nüfuz etmez. Bu durum fırın genişliğini (yada çapını) 2 metre ile sınırlar. Homojen ısı salımı daha büyük şaftlarda şu şekilde sağlanabilir:

• Karma besleme tekniği kullanılarak,

• Merkezi beslemeli yada lans  kullanımı

• Fırın içerisine yaklaşık 1 m nüfuz eden aparatlar aracılığıyla yakıt enjeksiyonu

• Arklar altından yakıt enjeksiyonu ya da

• Yakıt üstünden hava yada geri dolaşımdaki fırın gazının enjeksiyonu.

Genelde, şaftlı fırınlar, gazlar ile yanma bölgesindeki taş arasında verimli ısı transferi yapma özellikleri nedeniyle nispeten düşük miktarda ısı kullanır. Bununla birlikte yakıttaki kükürdün çoğunu olduğu gibi bırakır. Dolayısıyla düşük kükürtlü ürün elde etmek için düşük kükürt muhtevalı yakıtların kullanımı gerekir. Daha eski tasarımlar düşük yada orta seviyede reaktifliğe ve nispeten yüksek CaCO₃ muhtevasına sahip sönmemiş kireç üretme eğilimindedir. Çağdaş tasarımlar, düşük CaCO₃ seviyelerine sahip yüksek oranda reaktif kireç üretilmesini sağlayacak özellikleri bünyelerinde toplamaktadır. 
Dikey şaftlı fırınların özel tasarımlarını açıklamaya geçmeden önce, tüm tasarımlarda ortak olan üç önemli özelliğe yani yükleme, çekme ve yakma süreçlerine kısaca değinmekte yarar görülmektedir. 

Hammaddenin yüklenmesi

Yığın hammaddenin tek noktadan, özellikle şaftlı fırınlara yüklenmesi, fırın çalışmasında sorunların meydana gelmesine yol açabilir. İrice taşlar konik yığını cidarlara doğru devirme eğilimindeyken, daha küçük fraksiyonların fırın çeperlerinde yoğunlaşması riski mevcuttur. Bunun sonucunda merkez eksen etrafında yüksek seviyeden gelen fırın gazı akımlarına karşı mukavemette bir artış meydana gelir ve seviyeler cidarlara yakınlaşıldıkça aşamalı olarak azalır. Bu durum fırının merkez bölümü içerisinden büyük ölçüde azalmış gaz akımları geçmesine yol açar ki neticede yığının büyük kısmı yeterince pişirilemez. Bu etkiyi hafifletmek ve yükleme tertibatının asimetrisini asgari düzeye indirmek üzere bir grup cihaz geliştirilmiştir. Sabit levha ve huni düzeninde, huninin ve darbe levhasının besleme hunisine ve birbirlerine göre konumlarının, fırın etrafında az yada çok homojen bir profil oluşturmak üzere ayarlanması mümkündür. Ancak kaçınılmaz olarak, ince taneler besleme hunisi merkez hattının her iki tarafında birikme eğilimine girecektir fakat bunun fırının çalışması üzerindeki etkisi azdır. Döner huni ve çan sistemi daha gelişmiş bir sistem olup, hem daha homojen bir profil oluşturur hem de ince tanelerin fırın etrafında dairevi bir halde içerisinde daha iyi dağılmasını sağlar. 

Karma beslemeli fırınlarda, yakıtın fırın boyunca homojen dağılması hayati önem taşır. Dolayısıyla döner huni ve çan sistemleri kullanılır. Çan, genelde biri yükü fırının merkezine doğru yansıtan, diğeri dışarı atan ve üçüncü ve dördüncüsü ise yükü kademeli olarak fırın ekseninden dışarı doğru saptıran dört kadrandan oluşan uzantılarla donatılabilir. Her yüklemenin ardından huni ve apron, ortalamada homojen bir dağılım elde edilecek şeklide devir yönünde döner. 

Kirecin çekilmesi

Çoğu kez, kireç taşı yükünün fırın içerisinden iniş süratini çekme tertibatı belirler. Basit yapıda, tek tahliye noktası ve konik bir tabladan ibaret sistemler, yük serbest hareketliyken başarı ile çalışır. Ancak fırında tıkanma veya ürün soğutma bölümü cidarı arasında sıkıştığında, kireç tercihen fırının serbest akımlı kısımlarından çekilir ki bu durum sorunlu alanın aşırı ısıtılmasına sebep olur. 

Tahliye noktalı ve merkezi tablasız sistem daha iyi bir sistemdir. Eğer fırın tıkanma eğilimine girerse, ilgili kısım altında bulunan besleyiciler diğerlerinden daha hızlı çalıştırılarak, serbest hareketin tekrar sağlanmasına katkıda bulunabilir. Benzer şekilde bir besleyicinin tıkanması halinde, uygun işlem yapılabilir. Çok sayıda tahliye noktası da fırın içerisinde ortaya çıkan sorunların teşhisine yardımcı olabilir. Her bir tahliye noktasını münferit çalıştırmak suretiyle farklı bölümlerden gelen kireç, ilgili bölümde az yada aşırı yük olup olmadığını tespit etmek üzere bağımsız muayeneler yapılabilir. 

Çok daha gelişmiş çekme mekanizmaları kullanılmakta olup, bunlar:

• Hidrolik tahrikli kadranlar,

• Döner bir eksantrik plaka

• Kirecin şaft üzerinden homojen bir şekilde alınmasını sağlamak üzere özel meyil ile tasarlanmış basamaklı döner helezon huni. Bu tasarım bazı karma beslemeli fırınlarda kullanılmaktadır.

Yakma

Tüm yakma süreçlerinde, en yüksek yanma verimini verecek optimum bir hava-yakıt oranı bulunur. Optimum değerin altında bir oran, yetersiz yanmaya ve karbon monoksit seviyelerinde artışa sebebiyet verirken, daha yüksek seçilen bir oran yanma ürünlerinin seyrelmesine ve ek hava miktarları ile soğutulmasına yol açar. 

Dikey kireç fırınlarındaki paketli yatak dahilinde yanma özellikle sorunludur zira, gazlaştırılmış yakıt ve havanın bu şartlar altında karışması oldukça zordur. Yanma verimi açısından yakıt ve havanın idealde, şaft üzerinden homojen dağılması gerekmektedir. Ancak, ateşleme tertibatından bağımsız olarak hava- yakıt oranında oynamalar meydana gelir. 

Kalsinasyon bölümü dahilinde sıcaklıkları kontrol altına almak üzere muhtelif teknikler kullanıla gelmiştir. Havanın toptan kesilmesi etkilidir ancak yakıt kullanımını arttırmakta ve siyah duman çıkışına yol açabilmektedir. Fırın gazlarının devir daimi fırın sıcaklıklarını özellikle cidarlarda kontrol altında tutmak üzere bazı fırınlarda kullanılmaktadır. Dairevi şaftlı ve paralel akımlı rejenerati fırınlarda yanma gazları kısmen yada tamamen şaftın ilgili kısmı içerisinden kireçle aynı paralelde hareket ettirilmektedir.

Karma beslemeli şaftlı fırın

Modern karma beslemeli şaftlı fırınlar 50 ila 150 mm arası bir tepe ölçüsü ile yaklaşık 2:1'lik boy oranına sahip kireç taşı kullanır. En yaygın kullanılan yakıt yoğun sınıflı düşük reaktiflikte düşük kül muhtevalı koktur. Kok boyu küçük aralıklar arasından takılmadan hareket edebilmesi için taştan az daha küçüktür. Taş ve kok karıştırılır ve fırına asgari düzeyde ayrışacak şekilde birlikte atılır. Hazır kirecin kalitesi aynı CaCO₃ seviyesindeki döner fırınlarda elde edilenden çok daha düşük reaktiflik özelliği ile ortadır. Kükürdün yakıtta tutulma oranı ise yüksektir. 

Çift meyilli şaftlı fırın

Çapraz kesitli ve dikdörtgen şeklinde olması şart olup, kalsinasyon bölümünde iki meyilli kısma sahiptir. Birbirlerine zıt yönde meyilli her kısımda kaydıma arklar boşluklar açar ve bu boşluklardan yanma hazneleri aracılığıyla yakıt ve önden ısıtılmış yanma havası ateşlenir. 

Soğutma havası fırının tabanına alınır ve burada ön ısıtmadan geçtikten sonra çekilerek yanma hazneleri aracılığıyla yeniden enjekte edilir. Hem gazlar hem de yük için açılmış her iki yandan ateşlemeli kuplajlar ile kavramalı dolambaçlı yollar, ısının verimli bir şekilde dağılmasını sağlar. Bir grup katı, sıvı ve gaz yakıtın kullanılması mümkün olup, bunların yakıt külü ve kalsiyum sülfat tortularının yol açtığı aşırı birikmeleri önlemek üzere özenle seçilmesi gerekir. 
Fırın reaktif düşük karbonatlı bir ürün meydana getirebilir. 

Çok hazneli şaftlı fırın

Bu çift meyilli fırının gelişmiş bir modelidir. Kalsinasyon bölmesinde birbiri ardına yerleştirilmiş 4 ila 6 meyilli kısımdan oluşur. Her kısım birbirine zıt meyilli olup, offset arktadır. Arklar çift meyilli fırında kullanılanlarla aynı amaca hizmet eder. 

Soğutma havası kireç tarafından soğutma bölümünde önden ısıtılır ve yanma hazneleri aracılığıyla çekilip, tozu alındıktan sonra yeniden enjekte edilir. 
Bu fırının bir özelliği de düşük yanma haznelerinde sıcaklığın, kirecin reaktifliğini kontrol etmek üzere oldukça geniş bir sığada değiştirilebilmesidir. Fırın katı, sıvı ve gaz yakıtla (yada bunların herhangi bir karışımıyla) ateşlenebilir. 

Dairevi şaftlı fırın

Dairevi şaftlı fırının en büyük özelliği, daire enini kısıtlayan ve yanma gazı dağılımı için mevcut arklar ile birlikte iyi ısı dağılımı sağlayan merkez silindiridir. Merkez sütun aynı zamanda yanma gazlarının alt kademedeki kazanlardan gelen kısmını şafta geri alınmasını ve alt hazneye tekrar geri enjekte edilmesini sağlar. 

Bu geri dolaşım alt brülörlerdeki sıcaklığı dengeler ve son kalsinasyon kademelerinin düşük sıcaklıkta meydana gelmesini sağlar. Her iki etki de düşük CaCO₃' seviyesine ve yüksek reaktifliğe sahip bir ürünün sağlanmasına katkıda bulunur. Dairevi şaftlı fırın gaz, benzin yada katı yakıt ile ateşlenebilir. Eksoz gazları yüksek CO₂ konsantrasyonuna sahiptir.

Paralel akımlı rejeneratif (yada Maerz) fırının temel özelliği, birbirine bağlı iki silindirik şafttan oluşmasıdır. Bazı eski tasarımlarda üç şaft bulunmakla birlikte diğerlerinde dikdörtgen şaft bulunmaktadır ancak işletme prensipleri hepsinde aynıdır.
Kireçtaşı yığınları birbiri ardına her bir şafta yüklenir ve bir ön ısıtma / rejeneratif ısı takas bölümü içerisinden geçerek kalsinasyon bölümüne girer. Daha sonra, kalsinasyon bölümünden soğutma bölümüne geçer. 

Bu çalışma yöntemi iki ana prensip içerir: 

 

• Her şaft içerisindeki taş dolu ön ısıtma bölümü, taşı kalsinasyon sıcaklığına getirmek üzere ön ısıtmaya ek olarak rejeneratif birer ısı eşanjörü vazifesi görür. Gazlardaki fazla ısı sürecin ilk kademesi boyunca 2 no'lu şaft içerisinde taşa aktarılır. Daha sonra taştan ikinci kademede alınarak yakma havasına verilir. Sonuçta yakma havası 800 °C'ye kadar önden ısıtılmış olur.

• Hazır kirecin kalsinlenme işlemi, çapraz kanalda yaklaşık 1100 °C ortalama sıcaklık seviyesine gelindiğinde tamamlanır. Bu sıcaklık yüksek reaktiflikte sönmemiş kireç üretimine imkan verir. Bu kireç, istendiği taktirde düşük CaCO₃ muhtevası ile üretilebilir.

Fırın yüksek düzeyli artık hava ile çalışmak üzere tasarlandığından (bu tasarımda soğutma havasının hiçbir kısmına yanma için ihtiyaç duyulmaz), eksoz gazlarındaki CO₂ seviyesi hacimce yaklaşık %20 daha düşüktür (kuru). Fırın gaz, benzin yada katı yakıtla ateşlenebilir (katı yakıtta, özelliklerinin özenle seçilmesi lazımdır). Modifiye bir tasarım (ince kireç fırını) kireçtaşı sürece uygun olmak kaydı ile 10 ila 30 mm boylarında taş beslemesi kabul edebilir.

1.1.4.Sönmemiş  kirecin işlenmesi

Sönmemiş kireç, muhtelif piyasa ihtiyacı için üretilmektedir. Ürün eleme, kırma, toz hale getirme, öğütme, hava ile tasnif ve taşıma işlemleri yapılarak hazırlanır. İyi projelendirilmiş bir kireç işleme tesisi bir grup hedefi gerçekleştirir. Bunlar:

• Ana ürün veriminin en yüksek düzeye getirilmesi

• Artık madde verimlerinin asgariye indirilmesi (genellikle ince tanelerin),

• Belli başlı ürünlerin kalitesinin arttırılması

• Piyasa talebindeki değişimler karşısında ürün verimlerini değiştirme esnekliğinin sağlanmasıdır.

İşleme tesisinde hem ürünler hem de ara ürünler için yeterli depolama alanı bulunmalı, böylelikle en iyi sürekli ve aralıksız çalışan fırın ile gün aşırı ve hafta sonlarında düşük seviyelerde olma eğilimindeki ürün sevkiyatları arasında bir tampon oluşturulmalıdır. 

Sönmemiş kireç genellikle nispeten az saf "asli" ince madde fraksiyonunu gidermek üzere (standartta yaklaşık 5 mm boyunda) elenir. Sönmemiş kirecin en yüksek boyu 45 mm'yi aşmayacaksa, ince tanelerin asgari üretimi sağlanabilir. Diş ve merdaneli kırıcılar bu iş için yaygınlıkla kullanılmaktadır. Kırılan SÖNMEMİŞ kireç daha sonra çok aşamalı bir eleğe beslenir. Bu elek tali bir ince madde fraksiyonu oluşturur (5 mm'den küçük ebatlı tane) ve taneli yada "ufalanmış" kireç fraksiyonları (yani 5-15 mm ve 15-45 mm ebatlı) de bu şekilde oluşur. İstenenden iri ebatlı yığınlar (yani 45 mm'den iri malzeme), tali bir kırıcı içerisinde kırılıp, çok kademeli eleğe geri kazanılabilir. 
Ürünler silolarda depolanır ve buradan doğrudan doğruya tüketim mahallerine sevk edilebildiği gibi, öğütme yada söndürme için başkaca bir tesise nakledilebilir. 

Öğütülmüş Sönmemiş kireç üretimi

Muhtelif ayar ve kalitede öğütülmüş sönmemiş kireç talebi, 1950'li yıllardan bu yana hızla artmıştır. Tane boyu ihtiyaçları toprağın stabilizasyonun da kullanılan nispeten iri ürünlerden, ihtisas uygulamalarında kullanılan çok ince bölümlü ürünlere kadar geniş bir sahada değişim göstermektedir. İri ürünlerin imal edilmesi, kasasına bir sepet bağlanmış darbeli bir değirmen içerisinden tek geçişte yapılır ve nispeten ucuzdur. İnce ürünler ise genelde borulu değirmenler ve dik merdaneli öğütücüler içerisinde üretilir. Bu durumda, değişken hızlı bir tasnif ünitesi değirmenin üzerine bağlanarak, ürünün ayarının kontrol edilmesi ve istenenden büyük boy tanelerin geri kazanılması sağlanır. 

1980'lerin sonunda, yüksek basınçlı merdaneli değirmenler çimento sanayii için geliştirilmiş olup, sönmemiş kireçte de gitgide artan bir hızla kullanılmaya başlanmıştır. Ürün öğütücü merdaneler arasından geçerek yüksek verimde bir tabaka oluşturur. Bu tabaka daha sonra agglomerasyon giderme ünitesine ve hava tasnif ünitesine beslenir ve burada taneleri istenen inceliklere göre ayıklandıktan sonra iri fraksiyonları tesise geri gönderilir. Bu sistemin enerji ihtiyaçları bilyeli değirmenlerin enerji ihtiyacının yarısı kadar, halkalı merdaneli öğütücülerin ise %60'ından daha az olabilmektedir

1.1.5.Sönmüş kireç üretimi

Sönmüş kireç sönmüş kireç, kireç sütü ve kireç macununu (kalsiyum hidroksit parçacıklarının suda dağılması sonucu oluşur) içerir. 

Sönmüş kirecin üretimi

Kirecin söndürülmesi, hidratlayıcı adı da verilen söndürme ünitesi içerisinde su ilavesi suretiyle gerçekleştirilir (CaO + H₂O ⇒Ca(OH)₂). İlave edilen suyun miktarı, söndürme reaksiyonu için gereken stokiyometrik miktarın yaklaşık iki katıdır. Artan su, tepkimenin ısısının meydana getirdiği sıcaklığın buhara dönüşmek suretiyle ılıtılması amacıyla ilave edilir. Parçacık dolu buhar, atmosfere deşarjı yapılmadan önce filitre ekipmanından geçer. 

Çok farklı tip ve modelde ekipman bulunmasına karşın teknik olarak söndürme ünitesi kireci su mevcudiyetinde karışımı hızlandıran bir çift ters devirli vidalı pedaldan oluşur.  Kuvvetli bir ekzotermik reaksiyon meydana gelir ve CaO'nun kg'ı başına 1140 kJ enerji açığa çıkar. Katıların ana reaktörde ortalama durma süreleri yaklaşık 15 dakikadır. 

Isı salıverilmesi, şiddetli bir kaynatma işlemine, bu işlem de kısmen akışkan bir yatak oluşmasına sebep olur. Buhar içinde tutsak kalan toz, süreç boyunca evrilir. Bu tozun, bir ıslak gaz temizleyici içerisinde depolanması halinde, kireç sütü süspansiyonu elde edilir ki, bu malzeme normalde Söndürme ünitesine geri gönderilir. 

Söndürmenin ardından ürün, hava süpürmeli tasnif ünitesine aktarılır ve burada ince ve kaba fraksiyonlar ayrıştırılır. İri fraksiyonların bir kısmı yada tamamı öğütülebilir ve geri kazanılabilir. İnce fraksiyon ise depolanmak üzere silolara taşınır. Buradan malzeme ya dökme halde nakledilmek üzere nakil vasıtalarına boşaltılır yada torbalar içerisinde paketlenmek yada ara dökme ürün kaplarında saklanmak üzere bir torbalama tesisine aktarılır. 

Kireç sütü ve kireç macunu üretimi

Kireç sütü ve kireç macunu, artık su ile kirecin söndürülmesi suretiyle imal edilir. Söndürme işlemi hem yığın hem de sürekli söndürücüler içerisinde gerçekleşir. Kireç sütleri ağırlıkça %40'a kadar katı madde içerebilir. Daha yüksek katı madde miktarı bulunan kireç sütlerine bazen kireç bulamacı adı verilir. Kireç macunu ise, sönmüş kirecin suda dağılmış oldukça koyu bir kıvamıdır. Macunlar standart olarak ağırlıkça %55 ila 70 arası katı madde içerir. Yarı akışkan macunu tarifte bazen kireç lapası tabiri de kullanılır. 

1.1.6.Depolama ve taşıma

Depolama

Sönmemiş  kirecin depolanması

Sönmemiş kireç tercihen kuru şartlarda, havayolu ile sönmeyi sınırlamak üzere hava cereyanı olmayan yerlerde depolanır. Kirecin su ile temas etmemesine fevkalade özen gösterilmelidir zira sulanma ısıyı serbest bırakır ve genleşmeye sebep olur ki, her iki durum da tehlikelidir. 

Silobaslar depolamanın yapıldığı siloya doğrudan üfleme yeteneğine sahiptir. Bu amaçla taşıtlara taşıyıcı havadaki tozların temizlenmesi için bir filtre takılır. Bu filtre rüzgar ve su geçirmez. Toplanan toz tekrar geri siloya boşaltılabilir. Bu amaçla bir koruyucu tedbir olarak siloya bir basınç/ vakum tahliye cihazı takılır. Tüm depolama kaplarına kabın tabanını pozitif yönde kapatarak, deşarj mekanizması üzerinde bakım çalışmalarının yapılmasına izin verebilecek cihazlar bağlanabilir. 

Sönmemiş kireç miktarlarının depolama haznelerini doldurmaya yetmediği yerde ürün bir beton satıh üzerine, tercihen bir bina içerisinde müstakil bir boş alana serilmek suretiyle aşırı hava ile kirecin sönmesi engellenir. 

Sönmüş kirecin depolanması

Sönmüş kireç atmosferden karbon dioksit ile reaksiyona girerek, kalsiyum karbonat ve su oluşturur. Dolayısıyla en iyi saklama yeri kuru ve hava akımlarının bulunmadığı şartların hakim olduğu mekanlardır. 

Kağıt torbalar içerisinde paketlenen Sönmüş kireç, tercihen nem ve sulu kirecin yeniden karbonatlaşarak bozulmasını önleyecek uygun bir örtü ile kaplanarak depolanır. "Büyük Torbalar" kullanıldığında, bunlar için en iyi istif yeri, herhangi bir hasara karşı korunmalarını teminen bir örtü altıdır. Torbalı hidratın bina dışı alanlarda paletler üzerinde depolanması başarılı olmuş, paletlerin üzerleri plastikten mamul bir kılıf yada örtü ile kaplanıp, torbalar tabaka üzerine yerleştirildikten sonra paket komple sıkıştırılarak iplerle sarılıp bağlanmıştır. 

Dökme hidratın depolanma yeri silolardır. Bu silolar tamamen rüzgar ve hava geçirmez yapıda olmalıdır. Silo bir torbalı filtre aracılığıyla havalandırılır. Bu filtre de rüzgar geçirmez yapıda ve hava akımına dayanma yeteneğine sahip olmalıdır. Filtrenin silonun üst kısmından takıldığı hallerde, toplanan toz siloya geri boca edilir. Silonun üst kısmına bir muayene camı ve basınç tahliye vanası takılabilir. Bir yüksek seviye göstergesi yada alarmının bağlanması, deponun dolum haddinin aşılmasını engeller. Silo tabanının yatayla en az 60 derece açı yapacak şekilde oturtulması, tahliye deliğinin asgari 200 mm çapa sahip olmasının sağlanması, silonun arkasında kalan ekipmanda bakım ikmal çalışmalarının yapılmasına izin vermek üzere çıkışa bir pozitif kesmeli valf bağlanması tavsiye edilir. 

Sönmüş kireç "ark yapmaya" meyilli olduğundan, göreve uygun, havalandırma yastıkları, vibratör ve mekanik cihazlar benzeri ark kesici cihazlar bunu önlemek üzere tesisata bağlanır. Aksi halde, havalanan tozun "taşmasını" önlemek üzere gereken önlemlerin alınması şarttır. 

Kireç sütünün depolanması

Süreçlerine sönmüş kireç ilavesi yapılmasını isteyen çoğu müşteri, kireç sütünün depolanması ve taşınması kolay bir ürün olduğunu keşfetmiştir. Belirli tedbirler alınmak kaydı ile sıvı halde taşınabilir. 

Herhangi bir depolama yada taşıma sisteminde, kireç sütünün su ile seyrelmesi ya da sulu kirecin suda dağılması hallerinde suda herhangi karbonat sertliklerinin kalsiyum karbonat olarak çökeleceği hususu mutlak surette dikkate alınmalıdır. Gereken önlem alınmadıkça, bu durum boru cidarlarına ve pervane ve pompaların kasalarında pullanmaya yol açacaktır. Bu hususta iki yaklaşım benimsenebilir. Ya sistem bu pul oluşumları ile baş edecek şekilde projelendirilir yada bu pullanmayı önleyecek yada asgari düzeye indirecek önlemler alınır. 

Kireç sistemlerinde kireç sütünün çökelmesine izin verilmemelidir zira, çökelme sonucu oluşan macunu dağıtması oldukça zor olabilir. Dolayısıyla depolama tanklarının çalkalanması gerekir. Çalkalamanın derecesi düşük olabilir ve bir girdap oluşumu mutlak surette önlenmelidir zira aksi halde atmosferden karbon dioksit absorbsiyonu artabilir. 

Bir depolama tankından çıkan deşarj borusu, ölü bir uç teşkil eder ve malzeme herhangi tıkanmaları temizlemek üzere su ile arkadan çalkalanarak beslenmelidir. Depolama sahasının uygun şekilde toprak setlerle korumaya alınması gerekmektedir. 

Taşıma

Birçok ekipman tipi, ürünün transferine elverişli olup yenileri sürekli geliştirilmektedir. Aşağıda bahsedilen malzeme geçmişten bugüne başarıyla kullanılmıştır ancak tüm uygulamalar için elverişli olmayabilir. 

Devirme kovalı vinçler Tüm taneli ve yığma ürün sınıfları için kullanılabilmekle birlikte, daha çok 100 mm üzerinde boya sahip parçaların kaldırılmasına elverişlidir. Elevatörler – kayışlı ve kovalı ve zincirli – kovalı olmak üzere iki tipte mevcut olan elevatörler tüm sönmemiş kireç sınıflarında kullanılmıştır. Çekmeli konveyörler, taneli ve ince sönmemiş kireç için kullanışlıdır. Bunlar genelde yatay yada meyilli nakil işlemlerinde kullanılır. Konveyör kayışları, dökme ve taneli sınıfların yatay ve rampa meyli üzerinden naklinde yaygınlıkla kullanılmaktadır. Sarsılmalı oluklu konveyörler 40 mm'ye kadar tane boyları için kullanılmaktadır. Bunlar besleme ile boşaltma noktaları arasında hafif meyil olduğunda daha başarılı işlemektedir. 

Havalı taşıma üniteleri, azami 20 mm'ye kadar boya sahip ürünler için kullanılabilir ve genellikle alternatiflerinden çok daha düşük maliyetli olmalarına karşın işletme giderleri daha yüksektir. Ürün bir körüğe bağlanmış döner bir üfleme yatağına beslenir. Boru hattının çapı ve üfleme havasının hacmi / basıncı taşınan kirecin ölçüleri, nakil hızı dikkate alınarak tasarlanır. Tesellüm silosu bir hava filtresi ve bir basınç tahliye vanası ile teçhiz edilir.